มโหสถชาดก เป็นชาดกเรื่องที่ 5 จากทศชาติชาดก ที่กล่าวถึงการเสวยพระชาติของพระโคตมโพธิสัตว์ เพื่อบำเพ็ญปัญญาบารมี ซึ่งเป็นพื้นฐานที่นำไปสู่การตรัสรู้เป็นพระโคตมพุทธเจ้า ซึ่งในชาตินี้พระโคตมโพธิสัตว์ เสวยพระชาติเป็นมโหสถ เด็กชายแห่งมิถิลานคร ผู้ถูกขนานนามว่า ปัญญาแห่งชมพูทวีป ทุกๆวันมโหสถจะมีผู้คนในมิถิลานครมาขอให้มโหสถใช้ปัญญาช่วยแก้ไขเรื่องต่างๆอยู่เสมอ ความเก่งกาจของมโหสถทำให้บัณฑิตคู่พระทัยของพระเจ้าวิเทหราช กษัตริย์แห่งนครมิถิลา คือ เสณกะ, ปุกกุสะ, กามินทะ และเทวินทะอิจฉา ทั้ง 4 จึงกลั่นแกล้งมโหสถอยู่เป็นประจำ แต่ด้วยปัญญา อันล้ำเลิศ จึงทำให้มโหสถแก้ปัญหาต่างๆได้สำเร็จทุกครั้ง และบำเพ็ญปัญญาบารมีได้สำเร็จในที่สุด

มโหสถ

ฉลาดเฉลียว มีเมตตา ชอบช่วยเหลือผู้อื่น จนได้ชื่อว่า “ปัญญาแห่งชมพูทวีป”

พระเจ้าวิเทหราช กษัตริย์แห่งนครมิถิลา

ใฝ่รู้ ชอบความท้าทาย ชื่นชมและสนับสนุนคนเก่ง หูเบาในบางครั้ง

เสณกะ

มีอาวุโสกว่าจตุพราหมณ์คนอื่น เป็นหัวหน้ากลุ่ม ขี้อิจฉา ชอบเอาหน้า รับชอบ ไม่รับผิด

เทวินทะ

ฉลาดสูสีกับมโหสถ แต่ชอบโอ้อวด ยกตนข่มท่าน ชอบความท้าทาย เห็นมโหสถเป็นศัตรู

กามินทะ

มีความแค้นส่วนตัวกับมโหสถตั้งแต่วัยเด็ก และจะทำทุกวิถีทางให้มโหสถออกจากเมืองไปให้ได้

ปุกกุสะ

ชอบเอารัดเอาเปรียบ ใช้อำนาจหน้าที่ในทางมิชอบ ชอบพูดจาส่อเสียดผู้อื่น